.

Heb geduld met alles
dat onopgelost is in je hart
en probeer je vragen
met liefde te bezien,
als kamers die gesloten zijn
of als boeken
in een volslagen vreemde taal.
Zoek nog niet naar antwoorden.
Die kunnen je nog niet
gegeven worden,
omdat je niet in staat zou zijn
ze te leven.
En het gaat erom alles ‘te leven’.
Leef nu je vragen.
Misschien zul je dan geleidelijk,

zonder het te merken,
jezelf, ooit op een dag,

in het antwoord terugvinden.


(Rainer Maria Rilke)

Vraag der vragen

Als jou leven tot nu toe een antwoord zou zijn op een vraag, hoe luidt die vraag dan?

> Wat doet deze vraag met je?
> Weet je het antwoord?
> Zijn er andere mensen van wie jij wel denkt te weten welke vraag zij leven?
> Hoe zou het voor je zijn als je wist om welke vraag jouw leven draait?

.

Ik ben een vraag
en mijn leven
is het antwoord

dat ik de wereld geef

Carl Jung

Vragenverzameling

Vragen zijn een ideale opstap om je schrijven mee te beginnen, zeker als je verlegen zit om een onderwerp, of niet zo goed weet hoe te beginnen. Daarom de vraag of je in je dagboek of bv op losse kaartjes je eigen vragenverzameling zou willen beginnen. Mooie, spannende, diepzinnige, prikkelende, verrassende vragen die jou raken. Je kunt dan ten allen tijde zo’n vraag trekken en daarmee je schrijven starten. Wellicht heb je al een verzameling van dergelijke vragen. En anders kun je er van nu af alert op zijn of je ergens dergelijke vragen hoort of leest. Door op het weblog uit te wisselen kun je zo je eigen vragenverzameling uitbreiden.

Wensenlijst

Wensen zijn eigenlijk ook vragen die nog op een antwoord wachten. Schrijf een wensen-lijst door op papier te nummeren van 1 t/m 25 en daarachter steeds een zin op te schrijven die begint met “Ik zou willen dat…”.

Dialoog met jezelf

Tijdens de les heb je een brief geschreven waarin je een aantal vragen stelde aan je toekomstige zelf, danwel God, danwel jezelf. Je kunt hier op twee verrassende manieren verder mee werken:

(1) DOEN ALSOF JE WEET/EEN ONGEWOON GESPREK MET GOD
Vaak weet je diep van binnen al de antwoorden op de vragen die je bezig houden. Of in ieder geval de richting waarin het antwoord gevonden kan worden. Zo kun je je zelf de vragen voorleggen en vertrouwen op de antwoorden die je hoort door je oor te luisteren te leggen en simpelweg de woorden te volgen die als vanzelf opkomen. Een vorm van intuïtief of spontaan schrijven dus. Probeer het uit en verras je zelf. Schrijf een brief terug met een reactie op de eerste brief.

(2) VRAAG HET JE LINKERHAND
Een andere manier om je intuïtie op te roepen is door met je linkerhand (of je niet-dominante hand) te schrijven. Pak je pen en schrijf een brief terug met je linkerhand.

.

Sommige jaren

stellen vragen
en andere jaren

geven antwoorden


(Zora Hurston)

Vragen-dialoog

Hoe zou het zijn te leven in een wereld waarin mensen elkaar alleen maar vragen zouden stellen? Probeer een dialoog te schrijven die alleen maar bestaat uit vragen, en toch een enigzins logisch gesprek oplevert.

Vragen aan Bea

Het duurt nog even, maar dan vieren we weer koninginnedag! En als we dan toch brieven aan het schrijven zijn vol vragen (aan God, je toekomstige zelf, of een rol plakband), waarom dan ook niet aan ons aller koningin! Welke vragen zou jij wel eens aan Beatrix willen stellen?

Vragen over schrijven

Tijdens de les hebben we samen gebrainstormd over vragen die je als insteek kunt nemen om na te denken over het thema ‘Huishouden’. Ik wil jullie nu vragen om, voor jezelf en voor elkaar, te brainstormen over welke vragen je allemaal zou kunnen stellen t.a.v. het onderwerp ‘schrijven’.

Vragenbrainstorm

Onderstaand de 15 vragen die jullie tijdens de les hebben geselecteerd, en over geschreven hebben. Wellicht is er een andere vraag bij waar je wel eens in wil duiken. Ook vragen die je in eerste instantie niet aanspreken kunnen heel verrassend zijn. Spreek met jezelf een tijd af (bv 7 minuten), of kies een schrijfvorm (doorschrijven, rondeel, woordenlego) en begin met schrijven. Schrijf alsof je nog nooit over deze vraag heb nagedacht.

> Wat maakt je verliefd op een ander?
> Vind je het leuk om de krant te lezen of is het een verplichting?
> Is een horloge gelukkiger dan een wekker?
> Wat heb jij geleerd van je ouders?
> Welk talent zou jij eigenlijk willen hebben?
> Heb jij wel eens aan een demonstratie meegedaan?
> Geloof jij ergens in?
> Wat is ‘honour your own self’?
> Met welk dier zou jij jezelf vergelijken?
> Wat weet jij nu dat je vijf jaar geleden niet wist?
> Heb je wel eens het gevoel dat je in een film leeft?
> Wat ontroert jou?
> Geloof jij dat er maar 1 ware liefde voor jou rondloopt?
> Wie kent jou eigenlijk het beste?
> Wat denk je dat het ergste is dat jou kan overkomen?

.

De antwoorden
die je in je leven vindt
worden bepaald

door de vragen
die je stelt


(Hildegard Knef)

Ontketende taal

Schrijf 5 minuten lang alsof je dronken bent. Dronken van inspiratie, dronken van het leven, en buiten zinnen door de prikkeling van al je zintuigen. Laat zo ontketende taal ontstaan, taal die spontaan geboren wordt en zich niet stoort aan zinsbouw of logica, maar enkel wil stromen, rollen, stuiteren, slingeren en het leven bezingen.

.

Als we wisten
dat we vanavond
blind zouden worden,
dan keken we beslist
vol nostalgie om ons heen,

een beklijvende laatste blik

op elke grashalm, iedere

wolkenformatie, elk

pluisje, iedere regenboog,

elke regendruppel –

letterlijk op alles.


(Pema Chodron)

Cliché 3

Geef een niet-cliché-matige omschrijving van het woord cliché. En bedenk zelf een ander, origineler woord voor cliché.

Cliché 2

Herschrijf voorgaande cliché-tekst door opnieuw het principe van woorden-lego te gebruiken en vrij met de zinsbouw te spelen en woorden door elkaar te husselen. Zo kun je de cliché woorden op een originele manier hergebruiken.

Cliché

Schrijf een korte tekst (bv een liefdesbrief, of een beschrijving van een vakantie-trip naar een plattelandsdorp) waarin je zoveel mogelijk cliché-woorden en omschrijvingen probeert te verwerken.

Vreemde combi's

Verdeel de pagina van je schrift in twee helften door een verticale lijn door het midden te trekken.
Schrijf aan de linkerkant van je schrift 10 zelfstandige naamwoorden op, maakt niet uit welke.
(BV Seringen, paard, snor, kat, viool etcetera)
Bedenk vervolgens een beroep, zoals timmerman, dokter, stewardess. Schrijf rechts van je schrift 15 werkwoorden die bij dat beroep horen.
(BV Kok: braden, hakken, houwen, marineren, snijden, verhitten, roosteren, proeven etcetera)


> OEFENING 1
Combineer vervolgens deze zelfstandig naamwoorden met de werkwoorden en probeer nieuwe, ongewone combinaties te maken. Maak hier vervolgens zinnen van.

Seringen verhitten de lucht. Terwijl de kat langzaam haar snor roostert. Haar spinnen klinkt als een hakkende viool. Etcetera

> OEFENING 2
Gebruik deze combinaties ook als eigenschappen van een persoon of beschrijving van zijn gevoelens.

BV Hij zag er uit als een geroosterde viool. Zijn woorden proefden als gemarineerde seringen.

Minimal writing 2

Doe hetzelfde, maar nu met twee zinnen die je langzaam door elkaar heen weeft.

Minimal writing 1

Experimenteer verder met de oefening die we ook tijdens de les gedaan hebben: Schrijf een eenvoudige zin op. Herhaal deze vervolgens steeds weer, of stukjes van de zin, terwijl je ondertussen ook de vrijheid neemt om de woordvolgorde en zinsbouw te veranderen (woordenlego), of woorden en lettergrepen te combineren tot nieuwe woorden.

Onzinnen

Dit is een oefening in alles loslaten en je overgeven aan onzinnig schrijven. Hieronder zie je enkele beginzinnen die je kunt gebruiken als start voor een kort verhaal. Pak een willekeurige zin en verras jezelf:

> Een man wil dat een vliegtuig van hem houdt…
> Een tweeling van mannen leeft om de beurt
> Terwijl de vrouw haar hoed stond te braden…
> De lamp vouwde de jongen dubbel en stopte hem in een envelop….
> Een man en een vrouw ontdekken dat hun kinderen niet echt zijn…

(ontleend aan Natalie Goldberg die zich liet inspireren door Russel Edson)

.

Wanneer we onze taal bevrijden
uit de grammatica,
komt er energie vrij

waardoor we in staat zijn

de wereld fris
en vanuit een ander gezichtspunt

te bekijken

(Natalie Goldberg)

Woordenlego

Pak een willekeurig dichtbundel en selecteer hieruit een gedicht van maximaal 5 regels.
Ga vervolgens zelf dichten door alle woorden die in dit gedicht gebruikt worden door elkaar te husselen, en als lego-stenen te gebruiken voor het bouwen van nieuwe zinnen en gedichten.

Gevoelswoordenboek

Maak op een aparte pagina in je schrijfschrift een gevoelswoordenlijst van alle woorden die je kent om gevoelens te omschrijven. Blijf de komende twee weken alert hierop, en steeds als je al lezend of in gesprek met iemand gevoelswoorden hoort die nog niet in je lijst staan vul je deze aan. Het is een groeilijst die je je (schrijvers)leven lang kunt blijven voeden.

Hoe noem je dat?

Schrijf 5 minuten over hoe je de afgelopen les ervaren hebt. Welk gevoelswoord past het beste bij hoe jij de avond ervaren hebt? Welke woorden zou jij gebruiken om iemand die er niet was uit te leggen wat de essentie was van wat we gedaan hebben. Hoe zou je de manier van schrijven die we geoefend hebben zelf noemen?

.

Sprakeloos

wil ik zijn

In stilzwijgen

wonen

Met uitzicht

op verwondering

De feiten bestrijden

met onverklaarbaarheid

Het verstand

van taal bevrijden

Lucht verplaatsen

Alles laten

voor wat het is

zonder vorm of rijm

Sprakeloos

wil ik zijn

.

(Stef Bos)